Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acostài , vrb: acostare, acostari, acostiae, acostiai, acostiare, acrostiare, acustiare Definitzione acostire, andhare acanta, pònnere prus apresu Sinònimos e contràrios acodie, acoltziare, acosiare, acostire, apresiai, apriodhai, aprobiai | ctr. istesiare Frases Antoni at agatau su prontu de si acostiai a dha fuedhai ◊ bai e acostadí a tzerriai a Bissenti! ◊ a is pipius dhus nant cosa po no si acostari ◊ seus acostiendi a Castedhu, seus giai a Déximu ◊ bollu chi si acosteis, fillus mius! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu approcher (de) Ingresu to draw near Ispagnolu acercar, arrimar Italianu accostare, abbordare, avvicinare Tedescu nähern.

acostíre , vrb Definitzione andhare o bènnere acanta, prus apresu Sinònimos e contràrios acodie, acoltziare, acosiare, acostai, acotziare, apriodhai, aprobiai, aproghilare | ctr. iscostai, istesiare Frases s'àinu acostit su runcu a s'abba, ma no bufat ◊ candho si est acostiu at pigau cropos issu puru ◊ ndhe at acostidu unu margiane ◊ sa festa est acostindho e ti faes su bestire nou ◊ acostidindhe a su fogu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu approcher Ingresu to draw close Ispagnolu acercarse Italianu accostare Tedescu nähern.

astrínghere , vrb Definitzione acapiandho o aguantandho, tirare forte is càbudos o mantènnere istrintu, chi no fatzat giogu, no movat; acostire, bènnere o pònnere prus acanta, in istrintu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus Sinònimos e contràrios afianzare, afíere, isserrare, istrígnere / acoltziare | ctr. illalgare, illascare Frases astringhe a forte su presorzu ca sinono si che torrat a isòrbere! 2. no astringhides a bos combidare? ◊ no astringas a inoghe ca no cherzo! ◊ su babbu si astringhet e li dat dinari ◊ mastru Conzu est astrintu a sa buteca de Pascualinu ◊ no ti astringas a mie! 3. de morisca, de superba, o cosas gai, no ndhe cheret manigadu meda ca astringhent Ètimu ltn. astringere Tradutziones Frantzesu serrer, s'approcher (de) Ingresu to grip, to draw up Ispagnolu estrechar, acercar Italianu strìngere, avvicinare Tedescu zuschnüren, aneinander rücken.

disegnài, disegnàre , vrb: disignai, disignare, disinnare, dissignare, dissinzare Definitzione fàere disegnos, figuras cun calecuna cosa (a pinna, lapis, pinzellu, o àteru); fàere progetos, decídere o cuncordare una cosa Sinònimos e contràrios figurae / cuncordai, festare 2. sos custrintos sunt disinnendhe de mi revudare, a sa betzesa ◊ sas bidhighedhas de acurtzu ant dissinzadu de fàghere una bidha ebbia Tradutziones Frantzesu dessiner Ingresu to draw Ispagnolu dibujar Italianu disegnare Tedescu zeichnen, planen.

iscubonàre , vrb: iscuponare Definitzione iscupare, bogare su mustu de sa benatza apustis chi at budhiu unas cantu dies e pònnere in is carradas Sinònimos e contràrios irmustare, iscubare | ctr. incubonare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décuver Ingresu to draw off wine Ispagnolu desliar Italianu svinare, stinare Tedescu abstechen.

oldinzàre , vrb: ordingiai, ordinzare Definitzione cricare de fàere ccn. cosa, de pònnere apostu, de pònnere impare cosas o gente (fintzes a ingannu) po un'iscopu; odringiai a logos dhu narant po ordire / ordingiai su cuadhu = parai su cuadhu, pònniri is aderetzus a su cuadhu a dhu cuncordai po èssiri prontu a sètziri Sinònimos e contràrios abrontai, altimizare, aprontai, archimingiai, arminzare, cossiminzare, cuncodrai, imminzare, ordimignare Frases e cantas catzas oldinzaiat in cussas costeras s'allegra gioventura!…◊ mi ant tentadu in ora adata, sendhe in chéjia preghendhe: sunt istados ordinzendhe finas chi mi l'ant fata! (C.Marruncheddu)◊ cue si cuaiat s'inimigu pro ordinzare sa note orrore e morte 2. is féminas craminànt, filànt, odringiànt e tessiant Ètimu ltn. *ordiniare Tradutziones Frantzesu concevoir, organiser Ingresu to organize, to draw up plans Ispagnolu proyectar, maquinar Italianu architettare, organizzare Tedescu sich ausdenken, ersinnen, schmieden.

trassài 1 , vrb: trassare 1 Definitzione fàere disegnos, figuras, síngias iscriendho cun calecuna cosa (a pinna, a lapis, a pinzellu, o àteru) Sinònimos e contràrios disegnai, figurae Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu dessiner, tracer Ingresu to draw Ispagnolu dibujar, trazar Italianu disegnare, tracciare Tedescu zeichnen.

umpíre, umpíri , vrb: umprire, umpriri Definitzione pigare cosa intrandho s’istrégiu de prènnere a mesu de sa cosa de pigare Sinònimos e contràrios imbèlghere, orire 1, pienare, úmprere* Frases Tziscu umpit su mustu de sa pica ◊ lea su tatzone, umpri abba dae sa bartza e beta a sos fiores! ◊ fia pigadu a montes cun babbu a umprire a pala ledàmine a sos sacos ◊ àter'e che gai ndhe amus bufadu in tempus de arzola, abba caente umprida a s'isterzu e a su cola cola! ◊ fit umpendhe abba cun sa càtula dai sa cora 2. posta in motu est sa màchina moderna po umpire s'iscàrgiu a su pasteri (L.Zedde)◊ sodhu minore umpit sa búscia Tradutziones Frantzesu puiser Ingresu to fill, to draw Ispagnolu sacar Italianu attìngere, empire Tedescu schöpfen, füllen.